Ενδοπορικό Καρκίνωμα In Situ (DCIS: Ductal Carcinoma Ιn Situ)
Με τον όρο in situ καρκίνωμα αναφερόμαστε σε πάθηση όπου τα κύτταρα με κακοήθεια περιορίζονται στο επιθήλιο του πόρου (πορογενές). Ο χρόνος κατά τον οποίο το πορογενές καρκίνωμα θα εξελιχθεί σε in situ καρκίνωμα διηθητικό εξαρτάται από τα πορίσματα των ιστολογικών εξετάσεων (με πιο επιθετικό τον τύπο comedο) και το βαθμό διαφοροποίησης (grade).
Η μαστογραφία είναι η απεικονιστική εξέταση που συνήθως επιβεβαιώνει την ύπαρξη ενδοπορικής προκαρκινωματώδους αλλοίωσης, ενώ πιο σπάνια το εύρημα αυτό εντοπίζεται από το υπερηχογράφημα ή από την κλινική εξέταση, τη στιγμή που η μαγνητική μαστογραφία δεν ενδείκνυται ως εξέταση για την ανεύρεση βλάβης in situ.
Στη μαστογραφία η τυπική εικόνα απεικονίζει την παρουσία συρρεουσών μικροαποτιτανώσεων που δεν είχαν εντοπιστεί (δεν υπήρχαν) σε προγενέστερη εξέταση. Σπανιότερα, η διάγνωση προκαρκινωματώδους βλάβης μπορεί να εντοπιστεί τυχαία ως εύρημα σε βιοψία μαστού για ανάλυση κάποιου καλοήθους μορφώματος όπου σε τυχαία θέση του παρασκευάσματος εντοπίζεται η ενδοπορική (προκαρκινωματώδης) αλλοίωση, η οποία δεν είχε απεικονιστεί καθόλου στον απεικονιστικό έλεγχο.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση του ενδοπορικού καρκινώματος in situ εξαρτάται από την έκταση της βλάβης και τον βαθμό (grade) κακοήθειας, με πληθώρα θεραπευτικών επιλογών. Σε αυτές περιλαμβάνονται, η χειρουργική αφαίρεση επί υγειών ορίων σε συνδυασμό με ακτινοθεραπεία, προσθήκη ορμονοθεραπείας με ταμοξιφαίνη έως και μαστεκτομή με ταυτόχρονη αποκατάσταση και χορήγηση ταμοξιφαίνης εφόσον είτε η έκταση του όγκους είναι μεγαλύτερη των 4 εκατοστών, είτε η βλάβη είναι πολυεστιακή (εμφανίζεται σε πολλά τεταρτημόρια), ή η διαφοροποίηση είναι υψηλή ή υπάρχουν στοιχεία τύπου comedo. Η χορήγηση ταμοξιφαίνης εξαρτάται από την έκφραση ή όχι οιστρογονιών και προγεστερονικών υποδοχέων στο ενδοπορικό καρκίνωμα. Όλες οι προαναφερόμενες θεραπευτικές επιλογές συνιστούν τα κριτήρια Van Nyhus βάσει των οποίων λαμβάνονται οι θεραπευτικές αποφάσεις που αφορούν στην αντιμετώπιση του in situ καρκινώματος. Σε κάθε περίπτωση, η θεραπεία που θα αποφασιστεί τελικώς θα πρέπει να είναι εξατομικευμένη δεδομένου ότι ο κάθε ασθενής συνιστά μια ξεχωριστή περίπτωση, όπου θα λαμβάνονται υπόψη όλα τα δεδομένα της νόσου αλλά και των προσωπικών ιδιαιτεροτήτων της κάθε ασθενούς (μέγεθος μαστού, επιθυμία ασθενούς, ηλικία, κληρονομικό ιστορικό κ.λπ.).
Νόσος Paget
Μια σπάνια πάθηση που αποτελεί μόλις το 1% του συνόλου των καρκίνων του μαστού. Εμφανίζεται ως μια εκζεματοειδής και ελκωτική αλλοίωση της θηλής η οποία στην εξέλιξη της νόσου μπορεί να επεκταθεί στην άλω και στο παρακείμενο δέρμα. Η νόσος Paget συνοδεύεται σχεδόν πάντα από καρκίνωμα μέσα στο μαζικό παρέγχυμα. Στις μισές των περιπτώσεων που διαγιγνώσκεται το καρκίνωμα βρίσκεται κάτω από το σύμπλεγμα θηλής (θηλαίας άλω), ενώ στο υπόλοιπο 50% αναμένεται να εμφανιστεί κακοήθεια μαστού σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του μαστού στα επόμενα 2 με 3 χρόνια. Από τα καρκινώματα αυτά το 60% χαρακτηρίζεται ως διηθητικό με το 40% να είναι in situ. Η θεραπευτική αντιμετώπιση της Paget συνιστά μαστεκτομή και λεμφαδένα φρουρό (για την εξακρίβωση τυχόν μετάστασης) σε συνδυασμό με αποκατάσταση.